Zacznijmy od definicji perspektywy, którą również należy przyswoić:
perspektywa to umiejętność ukazywania trójwymiarowych przedmiotów na płaszczyźnie, zgodnie z prawami widzenia
Wyróżniamy następujące rodzaje perspektywy:
kulisowa - tworzy ją szereg zasłaniających się częściowo konstrukcji (gór, budynków itp.), których nakładanie się w efekcie daje wrażenie głębi; jest to najbardziej prymitywny rodzaj ujęcia perspektywicznego[stosowany głównie w średniowieczu];
 |
| Pasja, kościół św. Jakuba w Toruniu, ok. 1480-90 (fragment) - perspektywa kulisowa |
geometryczna (zbieżna lub centralna) - oparta na zasadzie pozornego zmniejszania się przedmiotów w miarę ich oddalania się od oka oraz pozornej zbieżności ku horyzontowi wszelkich linii biegnących w głąb oka tzn. obserwacja powstałego na płaszczyźnie obrazu wywołuje iluzję postrzegania takich samych stosunków przestrzennych jak podczas obserwacji rzeczywistej przestrzeni;
 |
| Pieter Bruegel Starszy, Walka postu z karnawałem, 1559 - perspektywa geometryczna, z lotu ptaka |
W zależności od położenia oka względem płaszczyzny obrazu wyróżniamy następujące odmiany perspektywy:
- z lotu ptaka – wysoko w stosunku do obrazu
- żabia – bardzo nisko
- boczna
- ukośna
 |
| Edward Hopper, Przedział C, wagon 293, 1938 - perspektywa geometryczna, ukośna |
powietrzna (barwna) - uwzględniająca zjawisko, że z dużej odległości przedmioty nie tylko maleją, ale zmieniają także kolor; warstwa atmosfery dzielącej dalekie przedmioty od oka sprowadza ich kolor do szaroniebieskiej tonacji; zmiany w kolorze występują przeważnie w odniesieniu do barw ciemnych i zimnych, kolory jasne i ciepłe zachowują większą widoczność w oddaleniu
 |
Jacob van Ruisdael, Młyn w Wijk bis Duurstede, 1665/69 - perspektywa powietrzna |
odwrócona - rodzaj perspektywy stosowany w średniowieczu, polegający na tym, iż wielkość postaci uzależniona jest od ich znaczenia zgodnie z obowiązującym ówcześnie światopoglądem; np. fundator na planie pierwszym jest mniejszy od świętego na planie dalszym;
 |
| Epitafium Wierzbięty z Branic, 1425 - perspektywa odwrócona |
Linia horyzontu:
w kompozycji obrazowej możemy wyróżnić dwa rodzaje linii horyzontu:
- horyzont podwyższony
- horyzont obniżony
 |
| Jean-François Millet, Kobiety zbierające kłosy, 1857 - horyzont podwyższony |
 |
| Arnold Böcklin, Wyspa umarłych, 1880 - horyzont obniżony |
.jpg)
