poniedziałek, 16 grudnia 2013

Tradycja i nowoczesność


Historia sztuki składa się nie tylko z samych przełomów kiedy to artyści sprzeciwiali się panującym tendencjom i wprowadzali własny styl oraz nową tematykę, ale także z nawiązań do artystycznych tradycji wcześniejszych epok. Dlatego też ważne jest aby śledzić ich trwanie na przestrzeni dziejów. 

Poznając kolejne dzieła staraj się zwracać uwagę na to jak zmienia się przedstawianie danego tematu w zależności od okresu czy techniki. Istnieją tematy i motywy mniej popularne, ale i takie, które są długotrwałe, powtarzają się w sztuce od starożytności aż po czasy najnowsze. Takim przykładem może być chociażby sposób ujęcia Wenus czy przedstawienia tańca. Te obserwacje będą szczególnie przydatne jeśli na maturze wybierzesz temat wypracowania dotyczący ikonografii. 


Oto kilka przykładów jak w zależności od epoki zmieniała się ikonografia Wenus, na co wpływ miało m.in. aktualne dla danego okresu pojęcie piękna, pojawianie się nowych kanonów i technik artystycznych etc.

Wenus z Willendorfu, paleolit


Praksyteles - Afrodyta Knidyjska, ok. 360 roku p.n.e.

Peter Paul Rubens - Toaleta Wenus, ok. 1615 

Dante Gabriel Rossetti - Venus Verticordia, 1864-68


Yves Klein - Wenus w błękicie, 1962

Poniżej, dla porównania przykład dialogu artystów epoki nowoczesności i współczesności z wielkim twórcą doby renesansu.


Sandro Botticelli - Narodziny Wenus, 1484-86

Odilon Redon - Narodziny Wenus, 1912

Salvador Dali - Narodziny Wenus, 1979


Aby z łatwością rozpoznawać motywy niezbędna jest również dobra znajomość tradycji biblijnej i mitologicznej. Większość dzieł czerpie z nich tematy, należy zatem umieć je zidentyfikować i przyporządkować do odpowiedniego źródła nawet jeśli dzieło nie odnosi się do nich w sposób dosłowny i jednoznaczny, np. 


Katarzyna Kozyra - Olimpia, 1996


środa, 6 listopada 2013

Historia a historia sztuki

Rozpoczynając naukę historii sztuki zastanawiacie się na pewno na ile istotna jest znajomość historii sensu stricto oraz często znienawidzonych przez uczniów dat i przebiegu procesów historycznych.


Przede wszystkim, należy zauważyć, że ucząc się historii sztuki nie uciekniemy od historii. Mimo iż będziemy się skupiać głównie na tym co dzieje się w sferze artystycznej, musimy nieustannie orientować się w sytuacji polityczno-społecznej danej epoki, ponieważ w zdecydowanej mierze to ona miała wpływ na taki a nie inny temat dzieła, a często i jego formę, np. XVII-wieczna specyfika Flandrii i Niderlandów - region specjalizujący się w handlu i żegludze co wpłynęło na bogacenie się mieszczaństwa i przyczyniło do popularności portretu mieszczańskiego - prywatnego i zbiorowego.


Rembrandt van Rijn - Lekcja anatomii doktora Tulpa, 1632



Zwłaszcza w okresie od starożytności do końca wieku XVIII należy również zwracać uwagę na władców i hierarchów kościelnych, którzy często stawali się fundatorami wybitnych dzieł i sprawowali mecenat nad artystami. W tym wypadku najlepiej wypracować metodę automatycznych skojarzeń: Michał Anioł - Medyceusze, papież Juliusz II, Peter Paul Rubens - Maria Medycejska.

Michał Anioł Buonarotti - Mojżesz, 1513-1515
Drugą istotną sferą jest właśnie tematyka poszczególnych dzieł, często mająca na celu upamiętnienie ważnego wydarzenia historycznego etc. W wypadku ważnych realizacji nie wystarczy wiedzieć, że np. tkanina z Bayeux przedstawia średniowieczną bitwę, arkusze maturalne często wymagają aby podać dokładnie, że chodzi o bitwę pod Hastings z 1066 r., podobnie np. w kwestii starożytnych pomników historycznych (kolumny i łuki triumfalne) lub malarstwa rodzimego Jana Matejki.

Tkanina z Bayeux przypisywana królowej Matyldzie (fragment)

Mam nadzieję, że dzięki powyższym radom będzie Wam łatwiej odróżnić fakty historyczne szczególnie istotne z punktu widzenia matury z historii sztuki i te, które można potraktować raczej jako dodatkowe. 

środa, 23 października 2013

Vademecum HISTORIA SZTUKI - MATURA 2014

Moi Drodzy,

przepraszam za milczenie. Od tego tygodnia postaram się dodawać nowe posty z większą regularnością. Dzisiejszą notkę chcę poświęcić prezentacji vademecum, które przygotowałam z myślą o moich uczniach i pozostałych maturzystach przymierzających się do zdawania historii sztuki.

Co wchodzi w skład vademecum i dlaczego warto się z nim zapoznać?
- 45 prezentacji multimedialnych przedstawiających zagadnienia z historii sztuki od prehistorii aż po współczesność!
- ponad 20 testów z odpowiedziami, ułożonymi w formie identycznej jak zadania maturalne, tak abyście mogli systematycznie sprawdzać swoją wiedzę i jednocześnie przyswajać zasady egzaminu maturalnego.
- dla tych, którzy myślą o maturze na poziomie rozszerzonym, na płycie znajdą się arkusze z analizą porównawczą dzieł oraz propozycje odpowiedzi.



Wiem, że moja oferta nie jest pierwszą ani jedyną pośród innych propozycji dostępnych w Internecie pod hasłem „kompendium z historii sztuki”. Dlaczego jednak warto zainwestować w materiały, które oferuję?

Oto kilka argumentów:
1. Przede wszystkim, nie oferuję wyłącznie zbioru zdjęć podzielonych na foldery [nie umniejszając niczyjej pracy, doskonale wiemy, że takie katalogi można zrobić samemu przeszukując Internet] – każda z moich prezentacji to kompleksowo przygotowane przedstawienie sztuki danej epoki/okresu, zawiera całkowity wymagany przez CKE materiał obrazowy, który należy znać oraz wyjaśnienie pojęć, nurtów, technik etc.
2. Wszystkie moje prezentacje są oparte na materiałach naukowych, słownikach metodologicznych i innych tego typu publikacjach (więc źródła są potwierdzone) a jednocześnie dostosowane do standardów wymaganych na egzaminie maturalnym, co więcej na końcu każdej prezentacji proponuję również lektury dodatkowe.
3. Przygotowane przeze mnie testy są oparte na wymogach CKE [a nie na Wikipedii lub w lepszym wypadku encyklopedii PWN], dlaczego jest to ważne – uczysz się tego co jest naprawdę istotne i masz pewność, że jest to starannie oraz kompetentnie wydestylowana wiedza (anegdotyczne, nieistotne informacje są „największym wrogiem” maturzysty).



Nie oferuję starych arkuszy maturalnych (podejrzewam, że każdy kto naprawdę interesuje się maturą z tego przedmiotu już dawno pobrał je z Internetu) ani słowników terminologicznych – daję wskazówki w jakie książki warto się zaopatrzyć, jednak to czy je zakupisz czy znajdziesz w inny sposób zależy od Ciebie (nie handluję cudzą własnością!).

Do prezentacji z epok i testów dołączam za to dwie, uważam, że bardzo istotne prezentacje wprowadzające – „Informacje wstępne” gdzie znajdziecie istotne wskazówki jak uczyć się historii sztuki, na co zwracać szczególną uwagę etc. oraz „Budowa dzieła sztuki”, która wyjaśni Wam jak analizować kompozycje, rozpoznawać techniki i zabiegi artystyczne (zwłaszcza pomocne do matury rozszerzonej).

… i najważniejsze

każdy zainteresowany proponowanym przeze mnie vademecum może otrzymać jedną darmową prezentację aby samodzielnie ocenić czy materiał jest dobrze przygotowany i spełnia jego oczekiwania. 


Jeśli ta oferta wydaje się Wam interesująca, zapraszam na moją aukcję:

Vademecum HISTORIA SZTUKI - MATURA 2014

Już niedługo nowy post, niereklamowy. Pozdrawiam i zapraszam do śledzenia bloga.

sobota, 28 września 2013

Jak zapamiętać te wszystkie dzieła?

Już na początku nauki zauważysz, że prehistoria to nie tylko Lascaux i gliniane naczynia, a Michał Anioł nie jest autorem wyłącznie fresków z Kaplicy Sykstyńskiej. Jak zatem przyswoić i zapamiętać te setki (i nie ma w tym stwierdzeniu żadnej przesady) dzieł? Trzeba wypracować metodę…

1. Przede wszystkim, pamiętaj, że najważniejszy jest styl. Wielu wybitnych artystów, o których będziesz się uczyć weszło do kanonu właśnie ze względu na ich niepowtarzalną formę bądź technikę, staraj się więc uchwycić tę szczególną cechę i skojarzyć z nią artystę. Nie sposób nauczyć się wszystkich dzieł danego artysty. Na szczęście, w przypadku egzaminu maturalnego, równie ważna co ich znajomość jest umiejętność skojarzenia twórcy z jego „domeną”, w ten sposób możesz nie znać, którejś z „Pór roku” Bruegela, ale jeśli będziesz kojarzył(a) jego sposób komponowania przestrzeni i przedstawiania postaci bezbłędnie wskażesz autora.

2. Nie tylko na użytek własny, dla ułatwienia nauki, ale także w perspektywie egzaminu zwracaj uwagę na artystyczne maniery niektórych twórców, wynajdowane przez nich techniki czy ulubione tematy. W arkuszach często pojawiają się pytania o tego typu informacje, aby nie mieć z nimi problemu powinnaś/powinieneś wypracować metodę skojarzeń, np. Leonardo da Vinci – sfumato; Henri de Toulouse-Lautrec – kabaret, plakat; Edgar Degas – baletnice; Caravaggio – tenebryzm, etc.

Obraz Edgara Degas Dwie baletnice nie należy do najsłynniejszych dzieł tego artysty jednak znając jego "hity" bez problemu rozpoznasz autora po stylu i tematyce.


3. Przy wyjątkowo ważnych dziełach zwracaj uwagę również na to gdzie się znajdują. W przypadku architektury czy rzeźby monumentalnej jest to dosyć oczywiste, jednak nie zawsze jeśli chodzi np. o malarstwo. Na pewno pomocne będzie także zapamiętanie „profilu” niektórych z najważniejszych muzeów, np. Musée d’Orsay w Paryżu zbiera głównie impresjonistów i realistów więc możemy się spodziewać, że właśnie tam znajdziemy większość dzieł Moneta czy Courbeta, jeśli myślimy o artystach renesansu należy szukać w Galerii Uffizi we Florencji lub Muzeach Watykańskich, natomiast „świątynią” sztuki współczesnej jest Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku.


Musée d'Orsay, Paryż


VADEMECUM HISTORIA SZTUKI - MATURA 2014

wtorek, 17 września 2013

Z czego się uczyć - "podręczniki" i lektury.

Jak na pewno zdążyła(e)ś się zorientować, nie istnieje właściwie żadna książka, która stanowiłaby pełne i rzetelne kompendium wiedzy na temat historii sztuki. Dlatego też warto korzystać z możliwie jak najróżniejszych źródeł, często choćby nawet tylko je przeglądając (jest to zwłaszcza istotne ze względu na materiał ilustracyjny - czasem to samo dzieło sztuki, przeważnie rzeźba lub budowla, może być ukazywane pod różnymi kątami w zależności od ujęcia, co bywa mylące). 

W księgarniach można znaleźć książkę, która najczęściej jest wykorzystywana jako właśnie swego rodzaju podręcznik do nauczania historii sztuki. Nie jest ona idealna niemniej jednak każdy maturzysta powinien się z nią zapoznać. Niewątpliwie mocną stroną są tu opisy sytuacji historyczno-społeczno-kulturalnej wprowadzające do każdej epoki (przydatne zwłaszcza przy pisaniu wstępów do wypracowań na poziomie rozszerzonym). Poniżej podaję bibliografię:

Osińska Barbara, Sztuka i czas. Od prehistorii do rokoka (tom 1), WSiP, Warszawa 2005.
Osińska Barbara, Sztuka i czas. Od klasycyzmu do współczesności (tom 2), WSiP, Warszawa 2005.


 

Istnieje również kilka książek, w które najlepiej zaopatrzyć się już na początku nauki, gwarantuję, że taka inwestycja się opłaci, będą Ci one potrzebne zarówno w perspektywie matury jak i dalszych studiów:

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, PWN, Warszawa 2006.
Tutaj znajdziesz wszystkie terminy i metodologiczne definicje z poszczególnych dziedzin historii sztuki; jest to niezwykle ważne, ponieważ na egzaminie musisz operować fachowym językiem (np. kolumna, to pionowy element konstrukcyjny, etc.);
Nie przejmuj się jeśli na początku nauki nie będziesz potrafił(a) opisywać dzieł sztuki z odpowiednią biegłością terminologiczną, moje wskazówki i ten słownik pomogą Ci wypracować warsztat, który z czasem stanie się automatyczny.



Koch Wilfried, Style w architekturze, Świat Książki, Warszawa 2005.
Ta książka z kolei jest doskonale zorganizowanym zbiorem informacji z zakresu architektury, konstrukcji i elementów architektonicznych oraz ich stylowej ewolucji i co najważniejsze, zawiera ogromną ilość planów arkichtektonicznych, których umiejętność rozpoznawania jest wymagana na maturze.




Poniżej podaję jeszcze kilka książek, które w miarę szeroko prezentują zagadnienia z zakresu historii sztuki, przede wszystkim zbierając duży materiał obrazowy w jednym miejscu, zatem są idealne do powtórek i syntezy. Nie są to już pozycje tak niezbędne jak podane wcześniej, nie mniej jednak, warto do nich zaglądać.

Lloyd Christopher, Historia sztuki, Świat Książki, Warszawa 1997.
Levey Michael, Od Giotta do Cézanne’a, Arkady, Warszawa 1972.
Kowalska Bożena, Od impresjonizmu do konceptualizmu, Arkady,  Warszawa 1989.
Od Maneta do Pollocka. Słownik malarstwa nowoczesnego, Arkady, Warszawa 1995.
Kębłowski Janusz, Dzieje sztuki polskiej, Arkady, Warszawa 1987.


PS. Nie musisz od razu inwestować dużych pieniędzy we wszystkie wspomniane pozycje, niektóre z nich możesz znaleźć w Internecie w formie pdf lub kupić taniej w antykwariacie/ na aukcji internetowej.

VADEMECUM HISTORIA SZTUKI - MATURA 2014

piątek, 13 września 2013

Matura na 100%!

Witam wszystkich maturzystów i pasjonatów sztuki!

Pierwszy post chcę poświęcić przede wszystkim przedstawieniu źródeł i celów mojego bloga. Nie zniechęcajcie się jego długością, gwarantuję, że warto doczytać do końca! 

Najpierw jednak, kilka słów o autorce:

Jestem nie tylko wielką fanką sztuki, zwłaszcza współczesnej, ale i wykształconą historyczką sztuki (ukończyłam m.in. Instytut Historii Sztuki UW) posiadającą kilkuletnią praktykę w uczeniu tego przedmiotu i przygotowywaniu maturzystów do egzaminu na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Na potrzeby prowadzonych zajęć opracowałam autorski kurs historii sztuki ukierunkowany na egzamin maturalny i zgodny z obecnym kanonem. Dzięki niemu, moi uczniowie osiągali zawsze najwyższe noty na egzaminie. Ponadto, kurs jest na tyle syntetyczny i przystępny, że można równie dobrze uczyć się samemu, bez konieczności pobierania korepetycji. Mimo iż obecnie nie prowadzę zajęć asystowanie maturzystom w przygotowaniach do egzaminu z historii sztuki sprawia mi nadal dużą przyjemność stąd pomysł stworzenia bloga, który mam nadzieję pomoże Wam podjąć decyzję o wyborze tego przedmiotu (jak wiadomo, zawsze istnieje mnóstwo wątpliwości), ułatwi przygotowania do egzaminu i podpowie:

  • gdzie szukać wiedzy rzetelnej i sprawdzonej
  • jakich książek unikać (w dziedzinie historii sztuki łatwo o książki pełne anegdotek lecz niewiele wnoszące pod względem wiedzy potrzebnej do egzaminu)
  • jak zaoszczędzić czas i uczyć się efektywnie (m.in. jakie daty musisz znać, a jakie można sobie odpuścić; jakie dzieła i pojęcia są najważniejsze)
  • jak zdobyć maksymalną ilość punktów za analizę porównawczą dzieł sztuki (dzięki kilku prostym zasadom jest to bardzo łatwe!)
  • jak napisać dobre wypracowanie na egzaminie rozszerzonym.

Nie jest to absolutnie kolejny blog, który gromadzi "obrazki" i tworzy "słowniczek pojęć" nie wychodzący poza kilkanaście banalnych terminów, ale blog mający na celu udzielenie Wam kilku prostych i niezawodnych wskazówek jak okiełznać tak spory materiał i nie oszaleć, aby nauka była przyjemnością a nie "zakuwaniem"

Ważną  funkcją bloga jest również zachęcenie Was do skorzystania z mojego autorskiego kursu, który przedstawię wkrótce oraz do wejścia w interakcję. Z Waszymi sugestiami możemy stworzyć kompendium niemal doskonałe! 

Ostatnia rzecz, jestem tu nie tylko aby doradzać, ale też by Wam pomagać. Chcecie uczyć się sami do matury, ale nie macie motywacji? Chętnie zostanę Waszą wirtualną korepetytorką, która po przerobieniu materiału zada test do rozwiązania lub wypracowanie do napisania i profesjonalnie je sprawdzi! Dysponuję autorską bazą kilkudziesięciu testów, tematów wypracować i analiz porównawczych! (Szczegóły wkrótce.) W ten sposób będziecie mogli monitorować Wasze postępy na bieżąco i pracować nad tym co sprawia ewentualne problemy. 

Zapraszam do czytania i współpracy!

Trzeba mierzyć wysoko, niech naszym hasłem będzie - MATURA NA 100%!